Tantra yoga wordt vaak geassocieerd met oosterse religie. Seks en de standjes van de Kama Sutra. Is het vrije liefde, een overblijfsel van ’love, peace and drugs’ van de jaren ’60? Of is het een sekstherapie uit de New Age-keuken? Is het misschien meer Amerikaanse Westkust dan Oosters? In zekere zin is het allemaal waar en dus ook niet. Wat is dus Tantra?
Kosmisch weefsel
Het woord Tantra komt uit het Sanskriet, de heilige taal van het Hindoeïsme. Algemeen wordt echter aangenomen dat Tantra voortkomt uit voor hindoeïstische natuurreligies. In India en China (Taoïsme) is de tantra meer proseksueel ingesteld. Het woord Tantra is afgeleid van tan, wat zoveel betekent als ’uitbreiden, vergroten, verspreiden, voortgaan, weven, naar voren brengen, uiten, laten zien’. Tantra wordt wel vertaald als ’kosmisch weefsel’, bestaande uit verschillende energieën. Het hele universum wordt voorgesteld als bestaande uit energieën en stadia van bewustzijn die altijd en in alles aanwezig zijn.
Tantra yoga en liefde
Wij maken, net als alle leven, elke materie en elk soort energie en net als onze voorouders, deel uit van deze kosmische energie. Dit wordt ook wel universele liefde wordt genoemd. We kunnen deze bron in onszelf (meer) activeren door de ’aardse’ liefde met de juiste intenties te bedrijven. Gangbare populaire definities van Tantra yoga vermelden begrippen als spiritueel, mystiek, kosmisch, holistisch.
Shakti en Shiva
Een mystieke leer, meestal ontwikkeld in de vorm van dialogen door een kosmisch paar. De goden en Shiva en Shakti, of mannelijke en vrouwelijk Tantrika (Tantra-adepten). De schriftelijke vastlegging van deze meer dan tweeduizend jaar oude dialogen werd bekend als Tantra’s. De Tantra’s bevatten duizenden jaren ervaringen, kennis, inzichten en technieken van vrouwelijke en mannelijke Tantrabeoefenaren. Deze teksten zijn echter voor 21ste eeuwse westerlingen moeilijk te begrijpen. Dit komt omdat zij uit een geheel andere cultuur komen en omdat zij zijn geformuleerd als een geheime leer.
Tantra en de geheime leer
Voor die geheimhouding zijn meerdere redenen. Ten eerste heeft Tantra heeft zich altijd moeten handhaven in een seks vijandige omgeving, de hindoeïstische of boeddhistische cultuur. Op de tweede plaats wilde men mensen die niet geschikt zijn voor de bevrijdende werking van Tantra beschermen. Beschermen tegen de destructieve emoties die van seksualiteit kunnen uitgaan en van misbruik van de krachtige seksuele technieken voor zelfgerichte doeleinden, zoals het afhankelijk maken van de ander. Om die redenen bevatten de Tantra’s meerdere betekenislagen, die door pas dan door een leermeester (Goeroe) stuk voor stuk onthuld worden. Er zijn diverse historische lijnen van goeroes (’lineages’) die deze toelichtingen tot op heden mondeling hebben doorgegeven.
Spiritualiteit en seks
De missie van Tantra is dat we echtere, meer complete mensen worden door de ons eigen sensuele spiritualiteit te erkennen en te stimuleren. Het middel daarvoor is het bereiken van extase. In een extatische toestand stroomt de levensenergie optimaal door de zeven energiecentra (chakra’s) van het lichaam en hebben we optimaal contact met de kosmische energie. Vanwege het energetische evenwicht dat daardoor ontstaat, komen zowel lichaam als psyche beter in balans, waardoor we een hogere staat van bewustzijn kunnen bereiken. Extase heeft dus een helende werking. We ontdekken verborgen, onderdrukte delen van onszelf.
Tantra, genieten en energie
Met Tantra kan iemand maximaal van het leven genieten door zelf opgelegde of cultureel bepaalde beperkingen, zoals schuld of schaamte, te doorbreken. Nog anders gezegd: wij zijn allen voortgekomen uit het pure geluk van de seksuele vereniging van een man en een vrouw. Bewust of onbewust zijn we ons hele leven op zoek naar het terugvinden van die energie. Helaas worden wij daarvan afgehouden door het najagen van een orgasme, zonder ooit de toestand van gelukzaligheid die daarachter ligt te bereiken.
Tantrisch Boeddhisme in de kloosters
In de 8ste tot de 12de eeuw (Pala-periode) was het Tantrisch Boeddhisme in India en ver daarbuiten een belangrijke beweging. Het kwam op als een protestbeweging, buiten de machtige Boeddhistische kloosters, en werd meer door leken gedragen dan door monniken en nonnen. De Tantrabeweging streefde naar een meer wereldse toepassing van de aloude zelfbeheersing, dus ook in de familie, het dorp, de markt, op de crematieplaats. Tantra liet verlangen, passie en extase deel laten uitmaken van de religie. De Tantrika’s wilden zich in het leven storten in plaats van ervoor te vluchten. Deze ideeën kregen grote populaire aanhang en wonnen ook de kloosteruniversiteiten voor zich. Zwervende Tantrika’s droegen het nieuwe geloof uit tot ver buiten de grenzen van India.
Tantrisch Boeddhisme
Het Tantrisch Boeddhisme zette zich sterk af tegen een aantal gangbare opvattingen. Met name het idee van de noodzaak van verlichting door wedergeboorte wordt afgewezen. Verlichting binnen je huidige leven is mogelijk door extatische seksuele vereniging. Daarom wordt ook het celibatair (zonder seksuele partner) leven in de kloosters als weg naar verlichting afgewezen. Het kastesysteem en de ondergeschikte positie van vrouwen in de Indiase samenleving worden afgewezen. Tantrika’s geven er de voorkeur aan om hun maatschappelijke positie te verliezen om Tantra te kunnen beoefenen met een mannelijke of vrouwelijke partner uit een lagere kaste. Edellieden geven hun maatschappelijke positie op en beoefenen een eenvoudig beroep om hun hoogmoed te verliezen. Vrouwen zijn gelijkwaardig en worden zelfs voorgesteld als belichaming van vrouwelijke Boeddha’s die door de mannelijke Tantrika’s seksueel vereerd dienen te worden.
Tantra yoga en vrouwen
Tantraparen zich dan ook tegen de volkswoede beschermen door het vertonen van toverkunsten, zoals door de lucht vliegen of over water lopen, die hun steun door de goden bewijzen. Tantrabeoefenaren wisselen hun kennis en ervaring uit in Tantrakringen, die soms bestaan uit alleen maar Dakini’s (vrouwelijke Tantrika), of waarin vrouwen in ieder geval een dominante positie innemen. Tantrakringen komen vaak ver weg van de beschaafde wereld bijeen (in de wildernis, op crematiegronden, of nu nog incidenteel in de steppen van Mongolië) om te drinken, te eten, ceremonieën op te voeren, elkaar alle logica tartende gedichten voor te dragen, en soms om seksuele orgieën te hebben.
Tantra en Tibet
Tibet heeft door zijn unieke geografische ligging, hoog in het Himalaya-gebergte, tussen China en India, altijd gefungeerd als doorgeefluik tussen beide landen. Omdat Tibet in technologisch-maatschappelijk opzicht een ’primitievere’ cultuur kent dan de omringende landen, heeft het de proseksuele cultuurelementen beter kunnen handhaven en kon het deze inpassen in de typisch Tibetaanse vorm die het Boeddhisme, hier aannam: het Lamaïsme. Vele boeddhistische Tantrabronnen zijn dan ook Tibetaans. De Lamaïstische kloosterordes die de Tantra’s bewaard hebben, zijn streng patriarchaal en hiërarchisch georganiseerd. Het celibaat (levenslang geen partner hebben) en de daarmee samenhangende seksuele onthouding zijn in strijd met de eerste boeddhistische Tantra’s.
Meditatie en tantra yoga
Meditatie verving de werkelijke geslachtsdaad, met hetzelfde resultaat van ’verlichting’. Tibetreizigers uit die tijd berichtten dat deze jonge mannen geïsoleerd als kluizenaars in grotten leefden en twee keer daags van voedsel werden voorzien. Hun lerares kwam hen regelmatig opzoeken. In haar afwezigheid dienden ze te mediteren op seksuele vereniging met haar. Uiteindelijk slaagden zij er steeds vaker in om tot een teruggetrokken orgastische ontlading te komen zonder dat de vrouw daadwerkelijk aanwezig was. Deze jongelingen werden gezien als Bodhisatvas (soort heiligen), waarvan de Shakti, de vrouwelijke metgezel, van een echte vrouw teruggebracht was tot de geheiligde herinnering aan haar, tulpa genaamd.
(bron: www.Tantraworks.com).
Verwesterde Tantra
In de afgelopen dertig jaren is er een verwesterde versie van Tantra yoga ontstaan. Naast de tradioneel-oosterse methode van overdracht via een goeroe die deel uitmaakt van een historische school (lineage), zijn er talloze westerse leraren, scholen, cursusinstituten, enzovoort. Osho (voorheen Bhagwan) hoort ook in dit straatje. De meningen over de kwaliteit van dit alles lopen net zo sterk uiteen als over die van de ’lineages’. De verwesterde Tantra bevat ook Reichiaans lichaamswerk, innerlijke kind oefeningen, elementen uit communicatie en -sensitivity-trainingen, relatietherapie enzovoort. Vele beginnerstrainingen en -workshops voor Tantra richten zich op psychische en relatieproblemen. Aan de eigenlijke seksualiteit komt men niet toe.
Oosterse tantra
De mate waarin wordt teruggegrepen op de oosterse Tantra, en wat er dan uit wordt opgepikt, is heel verschillend. Sommigen leggen veel nadruk op yoga, anderen op seksuele technieken (b.v. G-spot oefeningen), anderen op magische rituelen (Harry Potter is in). Het eigenlijke doel van de tantra yoga raakt daarbij wel eens verloren.
Tantra yoga en Miranda Shaw
In een interview bekritiseert Miranda Shaw pogingen van westerse Tantraworkshops om de relatie te verbeteren. Zij merkt op dat in een bestaande relatie al zoveel onderlinge blokkades zijn opgebouwd, die dan eerst afgebroken moeten worden, dat het haar handiger lijkt om een leraar of lerares te zoeken en je daar enkele maanden tot jaren fulltime mee af te zonderen. Zij heeft enig recht van spreken omdat zij voor haar proefschrift over de rol van vrouwen in de Boeddhistische historische Tantra inderdaad deze weg is gevolgd. De vraag rijst dan wel of een eventuele vaste relatie deze leerperiode overleeft. De meeste mensen zullen toch wel hun vaste relatie willen handhaven. Naast de genoemde westerse technieken in de tantra yoga om je te bevrijden uit een te nauwe verstrengeling met je partner, lijkt ook het wisselen van seksuele partner gezien te worden als hulpmiddel.
Tantra yoga workshops
Er zijn inderdaad Tantraworkshops voor gevorderden waar je in staat wordt gesteld om ook op andere wijze los te komen. Je denken aan de valse verwachtingen die in een vast relatie zijn gegroeid, namelijk door in groepsverband intiem en seksueel contact te hebben met een ander dan je vaste partner. Je kan zo beter ingesteld te raken op wat de ander wil, en tegelijk kan je meer in je eigen gevoel gaan zitten. In de Oosterse Tantra yoga wordt trouwens het wisselen van seksuele partner ook toegepast. André van Lysebeth bijvoorbeeld beschrijft uit meerdere bronnen de Chakra Puja. Daarbij wisselen acht ervaren stellen volgens het lot voor één nacht van partner. Deze nieuw gevormde stellen beoefenen vervolgens in een kring gezamenlijk tantra yoga seks.
Yoga, Tantra en sex
Jarenlang oefenen in seksuele tantra yoga is voor veel mensen geen aanlokkelijk vooruitzicht. In de traditionele Tantra speelt dit een grote rol omdat het traditionele Tantra-standje de yabyumpositie is. Een man en een vrouw beoefenen samen langdurige seks in deze positie om Verlichting te bereiken. De vrouw zit op de zittende man, penis in vagina. Dit vereist een hoge mate van controle over de zaadlozing. Maar het is ook op andere manier mogelijk dat de vrouw, geholpen door haar minnaar een reeks van meerdere – en steeds hevigere orgasmes bereikt- waarbij ook het ook kan komen tot het uitstorten van golven van vrouwelijk vocht. Je kunt na enige oefening ook door gaan met stimulering van achtereenvolgens schaamlippen, clitoris, G-spot en uiteindelijk de baarmoedermond met behulp van vingers en/of speeltjes. Seksuele tantra yoga blijft voor de man een middel om zijn orgastische beleving te versterken.
Van Lysebeth en tantra yoga
Van Lysebeth beschrijft allerlei alternatieven voor de zittende vereniging van man en vrouw die echt Tantrisch zijn. Bij deze tantra yoga, Maïthuna-standjes, blijft de man passief; hij vermijdt alles wat een zaaduitstorting zou kunnen veroorzaken. Daarentegen stelt hij zich open voor de sensuele waarneming van zijn partner die alle initiatieven neemt. De vereniging kan zo’n twee uur duren, en gaat ook verder bij het tijdelijk afvlakken van de erectie. Het orgasme wordt minder explosief, vlakker maar langduriger, sensueler en meer interactief. Tantra yoga wordt mooi beschreven door van Lysebeth in zijn boek.
Het doel van tantrayoga
Het doel van Tantra ligt echter verder, namelijk het tijdens het orgasme en de rusttijd daarna ervaren van een toestand van ‘leegte’. In deze leegte is geen begripsmatig bewustzijn meer bestaat en waarin subject en object vervagen (skydancing). We keren ‘geheeld’ terug in een alledaagse werkelijkheid die je op een meer spontane wijze dan voorheen kan beleven. Je kan ook in het alledaagse leven het gevoel terugroepen van tijdloosheid. Je kan dwangmatig denken over ditjes en datjes beter stoppen. In het hier en nu zijn geeft geen stress, je zintuigen simpelweg laten ervaren zonder meteen te oordelen. Problemen te zien en oplossingen te zoeken.
Tantra yoga Deventer info@yogaberrydeventer.nl
Tantra yoga in Deventer, Twello, Gorssel en Terwolde